Thương nhớ mùa xuân

(trích Thương nhớ mười hai)

Vũ Bằng

Tự nhiên như thế: ai cũng chuộng mùa xuân. Mà tháng Giên✱g là tháng đầu của mùa xuân, người ta càng trìu mến, không có gì lạ hết. Ai bảo được non đừng thương nước, bướm đừng thươn🏅g hoa, trăng đừng

thương gió; ai cấm được trai thương gái, ai cấm được mẹ yêu con; ai cấm đư🌊ợc cô

gái còn son nhớ chồng thì mới hết được người mê luyến 💮mùa xuân.

𒅌Ởi ơi người em gái xoã tóc bên cửa sổ! Em yêu mùa xuân có phải vì nghe thấy

rạo rực nhựa sống trong cành m🅺ai, gốc đào, chồi mận ở ngoài vườn? Chàng trai kia

yêu mùa𝓡 xuân, phải chăng là tại lúc đôi mùa giao tiễn nhau, chàng tưởng như nghe

thấy đồi núi chuyển mình, sông hồ rung động trong cuộc đổi thay thường xuyên của cuộc ꧅đời? Mà người thiếu phụ nọ ở chân trời góc biển yêu mùa xuân có phải vì đấy là mùa xanh nên hi vọng được trở về nơi bến đợi sông chờ để ngâm lại khúc bạc đầu với người ra đi chưa biết ngày nào trở lại?

Tôi yêu sông xanhও, núi tím; tôi yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần và tôi cũng xây mộng ước mơ, nhưng yêu nhất mùa xuân không phải là vì thế.

Mùa xuân của tôi – mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội – là mùa xuân có mưa riêu riê🔥u, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu 🅺hát huệ tình của cô gái đẹp như thơ mộng

Người yêu cảnh, vào những lúc trời đất mang mang như vậy, khoácꦓ một cಞái áo

lông,⛎ ngậm một ống điếu, mở cửa di ra ngoài tự nhiên thấy một cái thú giang hồ

êm ái như nhung và không cần uống rượu mạnh cũng nghe như lòng mình say sưa một cái gì đó — có lẽ là s෴ự sống!

Anh có thể đạp cỏ trên Hồ Gươm, đợi đến sâm sẩm tối ra n🐼gồi ở Thuỷ Tạ nhìn

♏các෴ cô gái đẹp như tiên mặc áo nhung, áo len trăm màu ngàn sắc, in bóng hình

xuống đáy nước ♔lung linh; anh có thể vào một nhà hát thưởng vài khẩu trống”💞,

“mở quả mứt” phong bao cho☂ các chị em, rồi uống với mỗi em một li rượu “lấy

may”; anh có thể đi vào một ngôi chùa khỏi nhang 𒆙nghi ngút, dưa mắt nhìn xem có

cô nào thực xinh thì quỳ ♒ngay xuống bên cạnh cầu Trời khẩn Phật cho cô càng ngày càng đẹp và trong năm lấy được một ngườꦑi chồng xứng ý như... anh vậy.

Ấy đấy, cái mùa xuân thần thánh🌳 của tôi nó làm cho người ta muốn phát điện lên như thế đấy. Ngồi yên không chịu được. Nhựa sống ở trong người căng lên như máu căng lên trong lộc của loài nại, như mầm non của cây cối, nằm im mãi không chịu được, phải trồi ra thành ❀những cái lá nhỏ tỉ tỉ giơ tay vẫy những cặp uyên ương đứng cạnh.

Cùng với mùa xuân trở lại, tiᩚᩚᩚᩚᩚᩚ⁤⁤⁤⁤ᩚ⁤⁤⁤⁤ᩚ⁤⁤⁤⁤ᩚ𒀱ᩚᩚᩚm người ta dường như c♓ũng trẻ hơn ra, và đập mạnh

hơn trong những ngày đ🦋ông tháng giá. Lúc ấy, đường sá không còn lầy lội nữa mà

cái rét ngọt ngào, chứ không còn tê buố💛t căm căm nữa.

Y như những con vật nằm thu mình một nơi trốn rét thấy nắng ấ♑m trở về ♑thì lại

bò ra để nhảy nhót kiếm ăn, anh cũng “s♔ống” lại và thèm khát yêu thương thực sự. Ra ngoài trời, thấy ai cũng muốn yêu thương, về đến nhà lại cũng thấy yêu thương nữa.

Nhang 🍎trầm, đèn nến, và nhất là bầu không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, trên

kính dưới nhường, trước những bàn thờ Phật, bàn thờ thánh, bàn thờ tổ tiên làm cho lòng anh ấm lạ ấm lùng, tuy miệng chẳng nói ra nhưnဣg trong lòng thì cảm như có không biết bao nhiêu là hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan.

Đẹp quá đi, mùa xuân ơi — mùa xuân của Hà Nội thân yêu, của Bắc Việt thươꦅng mến. Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng Giêng,

Tết hết mà chưa hết hẳn, đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong, cỏ không mướt xanh như cuối đꦉông, đầu Giêng, nhưng trái💫 lại, lại nức một mùi hương man mát.

Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đ🤪ầ♓u thay thế cho

mưa phùn, không còn làm cho nền trời dùng đục như màu pha lê mờ. S🐬áng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám, chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng run✅g động như cánh con ve sầu mới lột.

Ấy là lúc thịt mỡ dưa hành đã hết, người ta bắt đầu trở về bữa cơm giả♓n dị có cả

om với ꦬthịt thăn điểm những lá tía tô thái nhỏ hay bát canh tr💃ứng cua vắt chanh ăn

mát như quạt vào lòng. Cán🌸h màn điều treo ở trước bàn thờ ông vải đã hạ xuống

từ hôm “hoá vàng” và các trò vui ngày Tết cũng tạm 🐠thời kết thúc để nhường chỗ cho ꧋cuộc sống êm đềm thường nhật.

Các con lại đi học cả rồi. Dưới nhà, người làm ngồi nhắc lạ𒐪i chuyện Tết với nhau

“tiền mở hàng được tất cả mười hai đồng” và “đánh tam cúc thua mất ba đồngಞ mốt”. Một cảnh thanh bình thú vị diễn ra t𒊎hấp thoáng ở ngoài vườn, sân gác.

Bảo là nóng ư? Không. Bảo là rét ư? Không. Thời tiết lúc đó kì lạ lắm: rét vẫn còn vương trên ngọn xoan đào, nhưng đất ở ✃ngoài vườn khô ráo, sạch bong, mịn màng như thể đất rừng Đà Lạt sau một đêm sương, và qua những kẽ lá chòm cây, có những bಞông hoa nắng rung rinh trong bể nước.

Đêm xanh biêng biếc, tuy chưa có mưa rây, nhưng nhìn lên thấꦇy rꦓõ từng cánh

sếu bay. Về khuya, trời vẫn rét một cách tình tứ nên ♈thơ: mặc dầu vẫn phải đắp chăn bông🧜, nhưng ban ngày không cần phải mặc áo ấm như hồi cuối Chạp. [...]

Cuối tháng Giêng, có những đêm không mưa, trời🌱 sáng lung linh như ngọc, chỉ

chừng mười giờ tối🗹 thì trăng mọc cao trên đỉnh đ✃ầu.

Cá🎀i trăng tháng Giêng, non như người con gái mơn mởn đào tơ, hình như cũng đẹp hơn các tháng khác trong năm thì phải: sáng nhưng khôn🎀g sáng lộng lẫy như

trăng sáng mùa thu, đẹp nhưng không đẹp một cách úa héo như trăng tháng Một. Cái đẹp của trăng tháng Giêng là cái đẹp của nàng trinh nữ thẹn thùng, vén màn hoa ở lầu cao🗹 nhìn xuống để xem ai là tri kỉ, mặc dầu 🔯không có ai thấy để đoán biết tâm sự mình, nhưng cứ thẹn bâng khuâng, thẹn với chính mình.

Ánh trăng lúc ấy không và꧑ng mà trắng như sữa, trong như nước ôn tuyền. Đi vào

giữa ánh sáng mơ hồ 𓆏ấy, mình cảm như thấy mình bay trong không gian vô bờ bến.

Nằm ở trên cái giường treℱ ngoài vườn kê dưới một gốc lan tây(2 thơm phức, mình

nghe rõ ràng có𝔉 tiếng trăng thủ thi thì thầm. Ở nhà ngoài, vọng vào 🎐câu chuyện của

mấy cô hàng xóm. Không, vào tháng Giêng, ngưﷺời Bắc Việt ít có giải trí nghèo⭕ nàn

trong rạp hát, nhà x🃏ỉ nế hay tiệm nhảy: một bà nói chuyện mới đi lễ chùa Trầm về,

xin được một cây xâm “thượng thượng”4); một cô ꦕkhác🦂 trịnh trọng đưa biểu người

chị em thân một gói quả Thiết Quan Âm của ông bác vừa ở Trùng Khánh về ăn Tết; một bà khác nữa giở hộp trầu ra, vừa nhai vừa cuốn theo lối “sâu kèn” những điếu thuốc lá ta ướp hoa ✅ngâu.

Vào khoản𝓰g nửa đêm, thành phố im lăng lắng. Có mấy hạt mưa xuân bắt đầu.

Người chồng đóng cửa✨ lại, vào nhà. Không khí lại càng thâ🧸n mật thêm lên. Chắt

chịu t𒁏rong mười mấy năm trời, kể từ lúc còn hai bữa cơm đèn cho đến bây giờ có

đồng🐬 ra đồng vào, người vợ đêm xuân cảm thấy con tim có cánh, rót hai li rượu nhỏ màu trăng cùng đối ẩm với người chồng lấy nhau từ lúc hãy còn nghèo túng. Này, trầu vàng, vỏ tía ngon đáo để, hay là ta ăn một miếng, rồi bói một quẻ Kiều dầu năm xem xấ𒁏u tốt ra sao hãy đi ngủ, hở mình?

[...] Người khách xa nhà nằm ngửa mặt lên trần, mơ lại những 🦹ngày xuân đã mất

và cảm nh📖ư tất cả những cái vui đẹp, say sưa đó thuộc vào một tiền kiếp xa xôi.

(Thương nhớ mười hai, NXB Văn học, Hội N🌊ghiên cứu giảng dạy văn học❀ Thành phố Hồ Chí Minh, 1989)