Bài 9. Thiên nhiên châu Phi

1. Vị trí địa lí, hình dạng và kích thước châu Phi

- Vị trí địa lí:

+ Châu Phi có vị trí nằm ở trên cả 4 bán cầu.

+ Tiếp giáp: 

Phía đông: Ấn Độ Dượng.

Phía tây: Đại Tây Dương.

Phía bắc: giáp với châu Âu qua Địa Trung Hải.

Phía đông bắc: giáp châu Á qua Biển Đỏ và bán đả🤡o Xi🃏-nai.

- Lãnh thổ:

+ Diện tích: 30 triệu km2, lớn thứ 3 thế giới.

+ Lãnh thổ có hình dạng ✨khối khổng lồ, đ🐻ường bờ biển ít bị chia cắt.

2. Đặc điểm tự nhiên

a. Địa hình và khoáng sản

- Địa hình: bề mặt khá bằng phẳng, độ cao trung bình khoảng 750 m so với mực nư🔯ớc biển.

♑+ Hướng nghiê🍷ng: cao ở đông nam, thấp dần về tây bắc.

+ Các dạng địa hình chính𓃲: sơn nguyên, bồn địa, hoang mạc, núi thấp, đồng bằng.

+ Sơn nguyên phân bố chủ yếu ở khu vực phía đông và nam như: sơn nguyên Ê-🦂ti-ô-pi-a, 🦩sơn nguyên Đông Phi,...

+ Các 🅺bồn địa xen giữa các vùng đất cao: ✃bồn địa Công-gô, Ca-la-ha-ri,...

+ Có những hoang mạc có diện t💫ích rộng lớn: Xa-ha-ra, Na-míp,...

+ ℱMột số dãy núi nằm ở phía bắc và nam: Át-lát, Drê-ken-béc,...

- Khoáng 🤡sản: giàu tài nguyên khoáng sản: vàng, kim cương, dầu mỏ, khí tự nhiên, crôm,... Khoáng sản phân bố không đồng đều, có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của một số quốc gia.

b. Khí hậu: phần lớn diện tí༒ch lãnh thổ nằm trong đới nóng, có các đới:

- Đới khí hậu xích đạo

+ Nhiệt độ trung bình năm cao (khoảng 25 độ C)

+ Mưa quanh năm, lượng mưa lớn

- Đới khí hậu cận xích đạo

- Đới khí hậu nhiệt đới.

c. Sông, hồ

- Có mạng lưới sông ngòi dày đặc, phân bố khô🧸ng đều.

- Nguồn cấp nước chính: nước mưa, chế độ nước sôn💖g phụ thuộc vào chế độꦺ mưa.

- Hệ thống sônꦿg lớn: Công-gô, Nin, Dăm-be,di, Ni-giê,...

- Các hồ lớn: chủ yếu phân bố ở Đông Phi như: hồ Vic-to-ri-a, hồ Tan-ga-ni-ca,... Các hồ có giá trị cung cấp nước ngọt và nguồn thủy sản q𝓰uan trọng cho ngườiಞ dân trong vùng.

d. Các môi trường tự nhiên

- Môi trường xích đạo: gồm bồn địa Công-gô và phía bắc vịnh Ghi-nê. Sinh vật phát triển, đặc trưng là rừng t🍸hường xanh, mạng lưới sông ngòi dày đặc, nhiều nước, đất màu mỡ nên thuận lợi cho sự ph💯át triển nông nghiệp.

- Môi trường nhiệt đới: phân 🦄bố hai bên môi trường xích đạo. Cảnh quan chuyển từ kiểu rừng sang đồng cỏ cao khi về phía chí tuyến. Sông ngòi có lưu lượng nước lớn, thay đổi theo mùa. ꦰĐất đỏ vàng là chủ yếu.

- Môi trườ💦ng hoang mạc: chiếm diện tích lớn nhất, phâ꧂n bố chủ yếu ở khu vực chí tuyến, sông ngòi, sinh vật kém phát triển.

- Môi trường cận nhiệt: 🔜chỉ chiếm một phần nhỏ dཧiện tích, nằm ở phía bắc và phía nam châu Phi. Thực vật chủ yếu là cây lá cứng, mạng lưới sông ít phát triển.