Thuế giá trị gia tăng (tiếng Anh: value-added tax, gọi tắt là VAT) là thuế tính trên giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng (Theo Điều 2, Luật Thuế giá trị gia tăng 2008, sửa đổi năm 2013, 2016). Như vậy, bản chất của thuế giá trị gia tăng là một loại thuế thu gián tiếp. Các nhà sản xuất, kinh doanh và cung cấp dịch vụ là người nộp thuế nhưng người tiêu dùng mới là người chịu thuế thông qua giá cả hàng hoá dịch vụ. Chẳng hạn: Hoá đơn thanh toán cho một người mua một chiếc áo sơ mi ở một cửa hàng có dạng: - Giá sản phẩm: 200 000 đồng - Thuế VAT: 20 000 đồng - Tổng cộng: 220 000 đồng Như vậy, người mua đã chịu thuế giá trị gia tăng (20 000 đồng) thông qua giá cả hàng hoá, dịch vụ (200 000 đồng).

Ở Việt Nam, thuế giá trị gia tăng được quy định ở mức thuế suất 10% đối với hầu hết các hàng hoá, dịch vụ.

Phí dịch vụ = (% phí dịch vụ) x (Giá niêm yết – Chiết khấu); Thuế VAT = (% thuế VAT) x (Giá niêm yết – Chiết khấu + Phí dịch vụ); Tổng số tiền thanh toán = Giá niêm yết – Chiết khấu + Phí dịch vụ + Thuế VAT.

1) (Tính giá bán bao gồm thuế giá trị gia tăng – VAT):

Bác An muốn mua một thiết bị nội thất có giá là 15 triệu đồng (trước thuế). Giả sử thuế VAT là 10%. Tính số tiền bác An phải trả để mua thiết bị nội thất này.

Giải:

Ta có: Thuế VAT = \(\frac{{10}}{{100}}\) . 15 000 000 = 1 500 000 (đồng). Vậy số tiền bác An phải trả để mua thiết bị nội thất đó là: 15 000 000 + 1 500 000 = 16 500 000 (đồng). Như ta đã biết, trong nhiều trường hợp khi thanh toán cho một hàng hoá, cửa hàng giảm giá cho khách hàng. Phần giảm giá này còn gọi là chiết khấu và thường cho ở dạng một số phần trăm nhất định của giá niêm yết. Do đó,

Giá bán của một hàng hoá = Giá niêm yết – Phần được chiết khấu

2) (Bài toán có chứa chiết khấu, phí dịch vụ và thuế VAT):

Một nhóm khách hàng dùng bữa tối tại một nhà hàng với giá niêm yết là 2,3 triệu đồng.
Biết rằng, bữa tối đó có mức chiết khấu là 10%, phí dịch vụ là 7% và thuế VAT là 10%. Tính tổng số tiền mà nhóm khách hàng đó phải thanh toán cho nhà hàng (làm tròn kết quả đến hàng trăm đồng).

Giải:

Chiết khấu = \(\frac{{10}}{{100}}\) . 2 300 000 = 230 000 (đồng). Phí dịch vụ = \(\frac{7}{{100}}\) . (Giá niêm yết – Chiết khấu)                  = \(\frac{7}{{100}}\) . (2 300 000 – 230 000) = 144 900 (đồng). Thuế VAT = \(\frac{{10}}{{100}}\) . (Giá niêm yết – Chiết khấu + Phí dịch vụ)                  =  \(\frac{{10}}{{100}}\) . (2 300 000 – 230 000 + 144 900) = 221 490 (đồng). Do đó: Tổng số tiền thanh toán = Giá niêm yết – Chiết khấu + Phí dịch vụ + Thuế VAT                                    = 2 300 000 – 230 000 + 144 900 + 221 490 = 2 436 390 (đồng). Vậy, tổng số tiền mà nhóm khách hàng đó phải thanh toán cho nhà hàng là khoảng 2 436 400 đồng (làm tròn đến hàng trăm đồng).  

(Nguồn tham khảo: Luật số 13/2008/QH12 và Luật số 31/2013/QH13 về thuế giá trị gia tăng).