- Tình cảm mãnh liệt: Cảm hứng chủ đạo thường là những cảm xúc sâu sắc và mạnh mẽ, như tình yêu, nỗi nhớ, lòng yêu nước, hoặc sự phẫn nộ.

- Tư tưởng xác định: Nó thường gắn liền với một tư tưởng hoặc thông điệp cụ thể mà tác giả muốn truyền tải.

- Xuyên suốt tác phẩm: Cảm hứng này được thể hiện liên tục và nhất quán trong suốt tác phẩm, từ đầu đến cuối.

- Tác động đến cảm xúc người đọc: Mục tiêu của cảm hứng chủ đạo là gây tác động mạnh mẽ đến cảm xúc và suy nghĩ của người đọc hoặc người xem.

- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ Bếp lửa (Bằng Việt): Nỗi nhớ, tình thương, sự kính trọng và biết ơn bà của người cháu.

- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ Đò Lèn (Nguyễn Duy): Nỗi nhớ quê hương, tình cảm gia đình và những kỷ niệm tuổi thơ

- Cảm hứng chủ đạo của bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu: Lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần yêu thương đồng bào sâu sắc và niềm tin vào sự bất tử của dân tộc.