ĐI CẤP CỨU TRÊN “TÀU VIỄN DƯƠNG”

(Lưu Quang Vũ)

Tóm tắt nội dung: Ông Toàn Nha, chủ tịch xã kiêm chủ nhiệm hợp tác xã Cà Hạ, vì hảo danh mà phát động một cuộc "thay trời đổi đất, sắp đặt giang sơn", mong biến xã nhà thành một b𒐪iểu tượng của phong trào đổi mới nông thôn, mặc dù về trình độ văn hoả, ông mới chỉ “học hết lớp 4”. Với sự tham mưu của thư kí Văn Siêu, ông cho tiến hành một loạt "cải cách” như: đổi tên xã (xã “Cà Hạ” thành xã “Hùng Tâm”); đổi tên các phòng, ban dưới quyền mình thành các “Trung tâm ...”; lấy sản xuất pháo nổ, thu mua lông vịt xuất khẩu,... làm trọng điểm phát triển kinh tế xã; coi trọng việc bảo cáo, tuyên truyền về thành tích trong các hội nghị, lễ tổng kết hơn phát triển thực lực của địa phương. Hưng, một anh thợ lái tàu đường sông, người yêu của cô Nhàn, con gái ông Toàn Nha, có chuyển về quê đúng dịp ở địa phương tổ chức 💮lễ tổng kết phong trào đổi mới do ông Toàn Nha chủ trì. Theo lời khuyên của người chủ, anh bất đắc dĩ phải nói dối mình là một thuyền trưởng tàu viễn dương để xuất hiện như một khách mời làm sang cho buổi lễ, nhằm mong được ông Toàn Nha chấp nhận là con rể.

Nhưng vì tự trọng, Hưng bỏ dở “vai diễn”, định lái tàu bỏ trốn. Một vụ cháy nổ lớn xảy ra tại trụ sở Uỷ ban xã, do thuốc pháo không được bảo quản đúng cách, gây nên cảnh náo loạn. Bị bỏng nặng, phải đi cấp cứu bằng đường sông trên chiếc tàu chở phân đạm của Hưng, ông Toàn Nha vẫn mơ màng, hãnh diện rằng ông đang được chở đi trên chuyển “tàu viễn dương” (tàu đi lại trên các vùng biển xa) do chàng rể tương lai – một vị thuyền trưởng dạn dày với hành trình trên các đại dư🐻ơng – điều khiển. Phần văn bản trong bài này được trích ở cảnh cuối của vở kịch.

CẢNH VI

Bờ sông. Trên boong chiếc tàu kéo. Hưng và Tiến. Hưng cởi bộ quần áo “thuyền trưởng viễ♌n dương”, tháo găng tay trắng, vứt toẹt chiếc mũ kê-pi ♑có viền vàng xuống sàn tàu.

[...]

Tiến - Nhưng cậu đã lỡ khuếch khoác mình là Vuố🐟t-cô (Vosco). Đã thành thật phải thành thật từ đầu, cậu đã lỡ bốc rồi, giờ biết làm thế nào? Hay là... tớ với cậu quay lại tìm Nhàn,ಞ nói thật tất cả...

Hưng – Mình... mình lại không có gan, mì💦nh chuồn thôi, mà phải chuồn ngay, rời k🎃hỏi đây ngay.

Tiê🧔꧂́n - Nhưng ta còn phải ở đây. Mấy cái xà lan phân đạm này họ đã chịu cho người đến bốc dỡ đâu.

Hưng – Họ còn bận những việc nhố nhăng: tổng kết, quay phim, đón ông Vuốt-cô, tức là đón mình đấy! Ở đây, nhỡ gặp cô ấy... Tại cậu ấy (nhại giọng Tiến) “cứ nghe mình, mình là một kho kiến thức hàng hải, là kẻ đầy kinh nghiệm lấy vợ..”. Sao mình lại ngu thế nhỉ? Lố lăng đến thế là cùng. Mình đã nghe cậu.., xuýt nữa thì xổ ra: “Tôi đã đi qua Tân Gia Ba, Hai-i-ti (Haiti)... các bộ lạc da đỏ đón tôi? Lố lăng! Ngu xuẩn! Xấu hổ thật! (chợt tải mặt nhìn ra xa) Thôi🔯 chết rồi, Tiến ơi, chết tôi rồi!

Tiến – Cái gì?

Hưng – Ai như... Đúng rồi, cô ấy.

Tiến - Ai?

Hưng – Nhàn chứ còn ai? Chết tôi rồi. Cô ấy đang đi xuống bờ sông, đi với một cô bạn. Cô này cũng biết tô♑i.🐷 Đằng sau lại có cả một đám thanh niên của xã... Họ đi đâu thế này?

Tiến – Đúng rồi, họ ra đây bốc phân đạm lên bờ. Chính tớ sáng nay vừa đến giục họ, xã không cử thì thanh niên họ tự đi bốc. Họ x🀅u🐽ống đây đấy!

Hưng – Chết tôi rồi, là𝕴m thế nào bây giờ? Cô ấy sꦚẽ gặp mình, trên xà lan này.

Tiến – Thì gặp chứ sao?

Hưng – Không, chết mất. Mì♎nh không thể! Trốn đâu bâ🐭y giờ? (định chạy đi).

Tiến – Không kịp rồi. Đám thanh niên dừng lại, còn cô Nhàn của cậu với cô bạn thì đang xuống đây. 🐠Cậu trốn lối nào được?

Hưng - Hay mình 🔯nhảy... xuống sông, lặn sang bờ bên kia.

Tiến - Điên à? Trời rét thế này! Xem nào (suy nghĩ). Mình sẽ trao đổi rất ngắn gọn rồi tìm cách đẩy họ rời khỏi tàu ngay. Họ sẽ bận bốc dỡ dưới mấy xà lan kia... Còn cậu... (chỉ vào một ওthùng gỗ to, ở ngoài có vẽ hình cái ô và cái🐼 cốc) chui vào, không ngạt đâu, có mấy khe đủ thở. Nằm im. Mình sẽ đẩy họ rời khỏi đây ngay. Nhanh thôi. Nhưng cậu phải nằm im đấy! Chui vào nhanh lên!

(Đẩy Hưng chui vào hòm, đóng 🍰nắp lại. Nhàn và Xoan xuất hiện.)

Xoan – Chào anh. Chúng tôi đến bốc dỡ phân đạm dưới xà lan lên đây. Anh l꧂à phụ trách ở đây ạ?

Tiến - Không, tôi chỉ là phó, thuyền phó, còn đồng chí thuyền trưởng vừa đi﷽ vắng.

Xoan – T🌳huyền trưởng, thuyền🧸 phó,... thế các nhân viên đâu ạ?

Tiến – Chỉ có hai chúng tôi thôi. Tôi thuyền phó thay mặt đồng chí thuyền trưởng♈. Các chị, các anh đến bốc dỡ phân đạm? Tốt lắm. Chúng tôi đợi đã ba ngày. Vâng, bây giờ mời hai cô cho anh chị em xuống mấy xà lan dưới kia... tôi đưa xuống, nào! Nhanh lên!

Xoan – Gì mà vội thế? Anh phải xem giấy lĩ𒐪nh hàng của bọn em chứ, phải làm thủ tục bàn giao... Mà cũng để bọn em ngắm con tꦗàu của các anh đã chứ.

𒆙Tiến – Ừ nhỉ... Nhưng có gì mà🦋 ngắm, thứ tàu quèn', kéo mấy cái xà lan ri...

Xoan – Vậy mà cũng có th🍷uyền trưởng, thuyền phó, hay thật!

Tiến – Phải đúng lệ bộ chứ cô, luật hàng hải,💫 tất cả phải quy củ đàng hoàng không kém gì tàu viễn dương đâu. Nói thật với các cô nhá: còn đòi hỏi tay nghề cao cư♍ờng hơn tàu viễn dương nhiều.

Xoan - Thế cơ á?

Tiến - Đi tàu trên biển thì cũng như đi xe đạp trên bãi đá bóng, tha hồ đi chả sợ đâm vào đâu. Lái tàu trên sông mới khó, nhất là cái sông hẹp mà n💫ông choèn này của các cô, lại lắm bãi cát nꦗgầm, không khéo là mắc cạn ngay. May đồng chí thuyền trưởng của tôi là con người tài ba, còn giỏi gấp mấy thuyền trưởng viễn dương ấy.

Xoan – Chị Nhàn nghe thấy chưa? Anh nói thế nào chứ? Các anh sánh thế nào được với thuyền trưởng viễn dương! Này, đừng tưởng bọn này khôngꦬ biết thuyền trưởng viễn dương ♏là gì nhá! Bọn này cũng có quen một anh thuyền trưởng viễn dương...

Nhàn – (ngắt lời Xoan) Xoan!

Xoan🍃 – Một anh chàng rất lạ, đúng lúc cần thì chuồn mất. Người ෴ta đang bổ đi tìm anh ấy đấy.

Tiến - Tìm thuyền trưởng của chúng tôi á?

Xoan – Không, tìm t🐽huyền trưởng của chúng tôi, thuyền🐬 trưởng viễn dương, chồng sắp cưới của chị Nhàn đây, tự dưng bỏ đi đúng lúc cần...

Tiến - Thì các cô cứ 🔯việc tìm. Cũng tại các cô cơ.

Xoan - Sao lại tại chúng tôi.

Tiến - Háꦬo danh, sĩ, cứ phải viễn dương cơ, biển cơ. Không có cái thói háo danh của các vị thì làm gì có những việc rắc rối. Cái ông thuyền trưởng viễn dương ông ấy bỏ đi là phải... Nhưng tôi mà là ông ấy thì tôi chẳng việc gì phải ngượng, chẳng phải lánh mặt đi đâu... Nếu là anh thuyền trưởng của chúng tôi thì anh ấy ℱkhông thèm lánh đâu.

Nhàn – Thuyền trưởng của các anh... là ai?

Tiến – Là người đã lặn lội mưa gió, nước lũ đưa đoàn xà lan này về đây cho xã các cô. Rốt cuộc 𝓰đợi 🌱đã mấy ngày nay rồi.

Nhàn – Thì chúng tôi đến lĩnh đây.

Tiến – Vâng, vâng, mời các cô xuống dưới kia.

Xoan – Đ🌱i đâu mà vội. Ta ngồi xuống đây một lát đã chị. (ngồi xuống cái hòm) Gió mát quá! Chị tr🍎ông: mặt trời lặn hắt bóng xuống nước đẹp chưa kìa! Ở trên chiếc tàu này mà lênh đênh dọc dòng sông thì thích quá anh nhỉ?

Tiến – Vâng, thích.

Xoan − (giật mình) Ối chị ơi! (vội nhảy khỏi cái hòm) Có tiếng gì trong cái hò🐻m này.🌱.. như tiếng thở ấy... Eo ơi!

Tiến – Đâu! Tôi chẳng ng🔯he thấy gì. Hòm không ấy mà.

Xoan – Rõ ràng có tiếng lục c⛎ục rồi tiếng gì… như khịt mũ𝔉i ấy.

Tiến − À, đúng rồi: chuột 𓄧ấy mà, trên tàu này lắm chuột.

Xoan – Eo ôi! Chuột à? Khiếp, em ghét chuột lắm! Sao các anh lại để chuột hoành hành trên ওtàu như vậy?

Tiến – ღAi để? Tự nhiên nó cứ ở, nó thích thì nó ở.

Xoan - (thì thào) Giết đi! Em rất ghét chuột. Chị Nhàn là kĩ sư chăn nuôi, cũng rất ghét chuột.🐼 Bọn em vừa mở một chiến dịch tiêu diệt chuột, bảo vệ hoa màu. Khéo mà chuột ở tàu các anh lây lan xuống xã em. Chị Nhàn sẽ cho anh một ít bả chuột.

Tiến𝔍 – Vâng. Nhưng chuột ở trên tàu chúng tôi thì lành lắm, vô hại, các cô để ý làm gì.

Xoan – Không! Em không chịu được, ở đâu có c𓆏huột là em phải diệt kì được. (nhìn cái hòm) Nó đã ở trong này thì không chạy lối🍎 nào được. Anh cho em mượn cái gậy, ta mở hòm ra...

Tiến - Ấy, không được! Đã bảo là kệ nó, kꦺhông nê🌄n đánh...

Xoan - Tại sao?

Tiến - À... À... đánh đập... vô nhân đạo....

Xoan – Nhân đạo với chuột? Hay là anh sợ?

Tiến – Vâng, sợ... Đánh nó, máu me, khiếp lắm!

Xoan – Thế thì ta... Hòm này là hòm gì hả anh?

Tiến – Hòm không ấy mà.

Xoan – Thế thì anh với em... ta khênh ra chỗ cầu tàu kia... ta dìm cái hòm xuống nước, cho nó ꦦchết!

Tiến – Không được! Cái cô này lạ nhỉ, thế thì còn gì là hòm của người ta nữa. Tài sả☂n xã hội chủ nghĩa. Thôi, các cô xuống cho anh chị em dỡ hàng đi. Chuyện linh tinh mãi. Nào, mời các cô. Đi, nhanh lên!

Xoan - Thế không đợi anh thuyền trưởng à?

Tiến – Không cần.

(Đẩy Nhàn và Xoan. Cả ba định đi. Bỗng có một tiếng nổ d🔥ữ dội. Xoan, Nhàn giật mình. Tiếng nổ và tiếng la hét vọng tới.)

Tiến – Gì thế?

Xoan - Trời ơi...ꦉ Phía trụ sở... lửa, cháy... khói mù mịt, ở trụ sở..൩. kìa!

(Những tiếng nổ. Tiếng nhốn nhảo của đám thanh niên.ಞ Tấm nắp thùng bỗng bật mở, Hưng nhảy ra.)

Hưng - Lửa... cháy!

Nhàn - Anh ở trong đó à?

Hưng – Vâng, không phải chuột, mà là tôi, thuyền trưởng con tàu chở phân này, tôi không phải thuyền trưởng viễn dương, t♔ôi✅ đã dối Nhàn, Nhàn đã không biết!

Nhàn – Biết chứ.

Hưng – Biết gì?

Nhàn – Biết là anh đã nói dối... Biết ngay từ lúc anh mới về, bác Thân đi đánh vỏ đã nhìn thấy anh lái con tàu chở đạm cặp bến sông nhà, đã kể với em. Em chỉ không hiểu tại sao anh lại phải n🌄ói dối như vậy... Vì sao?

Hưng – Tôi cũng không biết nữa... Nhưng giờ chưa phải lúc giải thích... Phía trụ sở... Hoả hoạn... tiếng nổ... Bom hay🎃 đạn?

Xoan – Tiếng pháo đấy... Chắc kho pháo bị nổ...

Hưng – Cả lửa nữa, phải dập mau... Ta ph𒈔ải về đấy! Nào, Nhà𓆏n!

(Cả mấy ngườﷺi đ🥃ịnh chạy đi thì có tiếng huyện náo.)

Tiếng Ông Thình – Ở đấy đã! Đã có người dập lửa! Cứu người cần hơn! Các anh ở đây đã! Cứಞu người! C𒁏ấp cứu!

(Anh Văn Sửu cùng ông Độp, ông Thình khiêng một cái cảng trên đó ông Toàn Nha nằm bất tỉnh, áo quần tơi tả, lấm lem khói pháo, người nhiều vết bỏng, tay, mặt ꦬđen sì...)

Văn Sửu – Cấp cứu! Cấp cứu!

Ông Độp: (hổn hển) Bác Nha bị bỏng... rước đuốc... Đuốc cháy trụ sở... Thuốc phá♒o nổ...

[...]

Ông Nha –✱ (đã tỉnh dậy, mở mắt nghếch đầu lên) Ôi Hưng, đồng chí th🍸uyền trưởng viễn... viễn...

Văn Sửu - Bác Nha! Bác đã tỉnh?

Ông Nha – Lễ rước đuốc m෴ừng công... kết thúc tốt đẹp chứ Sửu?

Văn Sửu - Báo cáo bác... dù sao vẫ🍸n tốt đẹp ạ. Chúng e🔯m đưa bác lên con tàu... chở phân này... đến bệnh viện cấp cứu ạ.

Ông Nha – (với 🌸Hưng) Chính anh Hưng thân chinh lái con tàu này để chở tôi, chính đồng chí ꧃thuyền trưởng viễn dương tự tay lái đưa đồng chí giám đốc bố vợ anh đi. Đúng lắm! Phải thế! Rất tốt! Toàn Nha này không đi thì thôi, đã đi thì phải...

Ông Thình - Thôi ông, nằm xuống đi...

Ông Nha – Tôi có sao đâu... Bỏng xoàng... thế mới biết pháo Hùng Tâm ta mạnh thật... Ta sẽ giải thích với quan khách là ta cố ý làm thế để biểu dương tiếng nổ Hùng Tâm.💟.. Đó là ý định của ta...

Văn Sửu – Rất đúng ạ.

Ông Nha – (cố ngồi dậy, nửa nằm nửa quỳ, vung tay) Chúng ta vẫn thắng lợi lớn! Rất lớn! Nổ máy! Mục tiêu: Bệnh viện huyện. Tiến lên! Các đồng chí! Hùng Tâm ta tiến lên!🐭 (ngã gục).

Ông Độp – Ối bác Nha ơi!

HẾT