Bài 15:

DẪN XUẤT HALOGEN

I.Khái niệm, đồng phân và danh pháp

1.Khái niệm

-Khi thay thế nguyên tử hydrogen của phân tử hydrocarbon bằng nguyên tử halogen được dẫn xuất halogen của hydrocarbon.

2.Đồng phân

-Đồng phân mạch carbon và đồng phân vị trí nhóm chức.

3.Danh pháp

-Tên thay thế của dẫn xuất halogen được gọi như sau:Số chỉ vị trí nhóm thế-tên nhóm thế+tên mạch chính-Một số dẫn xuất halogen được gọi theo tên thông thường.

II.Tính chất vật lý

-Chất có phân tử khối nhỏ (CH₃F, CH₃Cl, CH₃ꦉBr) ở thể khí, các chất có phân tử khối lớn hơn thường ở thể lỏng.

-Hầu như không tan trong nước.

II.Tính chất hóa học

1.Phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm –OH

 

-Phản ứng này còn được gọi là phản ứng thủy phân dẫn xuất halogen.

2.Phản ứng tách hydrogen halide

 

-Quy tắc Zaitsev: trong phản ứng tách HX ra khỏi dẫn xuất halogen, nguyên tử X ưu tiên tách ra cùng với nguyên tử H ở nguyên C bên cạnh có bậc cao hơn, tạo ra sản phẩm chính.

IV.Ứng dụng của dẫn xuất halogen

Dẫn xuất halogen có nhiều ứng dụng trong đời sống, công nghiệp hóa chất và y học.-Có thể được sử dụng làm dung môi.-Một số dẫn xuất halogen được sử dụng để tổng hợp polymer.-Được sử dụng để tổng hợp alcohol, ether,…Sơ đồ tư duy về Dẫn xuất halogen: