Luyện tập Câu 1

Trả lời câu hỏi Luyện tập 1 trang 24 Chuyên đề Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo

Dựa vào kiến thức đã học, em hãy lập bảng theo mẫu dưới đây và hoàn thiện thông tin so sánh sự khác nhau giữa đặc điểm đô thị hóa ở các nước phát triển và đang phát triển.

Nội dung so sánh	Các nước phát triển	Các nước đang phát triển
Lịch sử đô thị hóa
Tỉ lệ dân thành thị
Quy mô đô thị
Chức năng đô thị
Lối sống đô thị

Lời giải chi tiết:

Sự khác nhau giữa đặc điểm đô thị hóa ở các nước phát triển và đang phát triển.

Nội dung so sánh	Các nước phát triển	Các nước đang phát triển
Lịch sử đô thị hóa	- Quá trình đô thị hóa ở các nước phát triển diễn ra sớm, gắn liền với quá trình công nghiệp hóa.  - Đặc điểm của sản xuất công nghiệp góp phần thúc đẩy sự tập trung dân cư, dẫn đến sự hình thành, mở rộng quy mô và gia tăng số lượng các đô thị.	- Quá trình đô thị hóa ở các nước đang phát triển diễn ra muộn và gắn liền với sự bùng nổ dân số. - Ở một số nước, quá trình Công nghiệp hóa cũng góp phần đẩy nhanh quá trình đô thị hóa. - Một số đô thị có quy mô dân số lớn là Thượng Hải, Mê-hi-cô Xi-ti, Mum-bai,…
Tỉ lệ dân thành thị	- Ở các nước phát triển, tỉ lệ dân thành thị cao (tỉ lệ dân thành thị đã là 79,1% - 2020). - Một số nước có tỉ lệ dân thành thị cao là Hà Lan, Nhật Bản, Lúc-xem-bua, Đan Mạch,… - Các nước có tỉ lệ dân thành thị cao thường có quá trình công nghiệp hóa diễn ra sớm, trình độ phát triển kinh tế cao.	- Ở các nước đang phát triển, tỉ lệ dân thành thị tăng nhanh nhưng vẫn còn thấp.  - Nguyên nhân do sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế và quá trình CNH ở phần lớn các nước còn chậm, sản xuất nông nghiệp vẫn là ngành kinh tế chủ đạo của nhiều quốc gia. - Bên cạnh một số quốc gia có tỉ lệ dân thành thị cao, còn nhiều quốc gia có tỉ lệ dân thành thị rất thấp.
Quy mô đô thị	- Ở các nước phát triển, phần lớn các đô thị có quy mô nhỏ và trung bình.  - Số lượng các đô thị có quy mô dân số từ 10 triệu người trở lên (gọi là siêu đô thị) ít hơn so với các nước đang phát triển.	- Có nhiều cách phân loại quy mô đô thị. Mỗi nước có sự phân loại khác nhau tùy theo đặc điểm phát triển riêng. - Nhìn chung, số lượng và quy mô đô thị ở các nước đang phát triển tăng nhanh. - Các nước đang phát triển có nhiều siêu đô thị hơn các nước phát triển.
Chức năng đô thị	- Các nước phát triển có nền kinh tế phát triển ở trình độ cao nên trong nhiều đô thị, chức năng về kinh tế giữ vai trò chủ đạo.  - Các đô thị có quy mô dân số lớn thường gắn với chức năng là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa,... của quốc gia, khu vực.	- Các đô thị có quy mô lớn thường gắn với chức năng là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa,... của quốc gia và khu vực.  - Một số đô thị có tầm ảnh hưởng lớn như Hồng Kông, Thượng Hải, Bắc Kinh,…
Lối sống đô thị	- Ở các nước phát triển, lối sống thành thị đã lan tỏa mạnh mẽ về các vùng nông thôn.  - Sự khác biệt về lối sống giữa dân cư thành thị và dân cư nông thôn ở các nước phát triển ít hơn so với các nước đang phát triển.	+ Lối sống đô thị ngày càng phổ biến rộng rãi và có ảnh hưởng đến lối sống của dân cư nông thôn về nhiều mặt.  + Vẫn còn sự chênh lệch lớn giữa lối sống của dân cư thành thị và dân cư nông thôn.

Luyện tập Câu 2

Trả lời câu hỏi Luyện tập 2 trang 24 Chuyên đề Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo

Vẽ sơ đồ khái quát sự tác động tích cực và tiêu cực của đô thị hóa đến phát triển dân số, kinh tế, xã hội và môi trường ở các nước đang phát triển.

Lời giải chi tiết:

Tác động tích cực và tiêu cực của đô thị hóa đến phát triển dân số, kinh tế, xã hội và môi trường ở các nước đang phát 

Luyện tập Câu 3

Trả lời câu hỏi Luyện tập 3 trang 24 Chuyên đề Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo

Cho bảng số liệu:

Bảng 9. Dân số thành thị và nông thôn của thế giới, giai đoạn 1950 - 2020

(Đơn vị: triệu người)

Năm Khu vực	1950	1970	1990	2020
Thế giới	2536,2	3700,5	5330,9	7795,4
Thành thị	750,9	1354,2	2290,2	4378,9
Nông thôn	1785,3	2346,3	3040,7	3416,5

a) Vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu dân số phân theo thành thị và nông thôn của thế giới giai đoạn 1950 - 2020. b) Rút ra nhận xét về sự thay đổi cơ cấu dân số phân theo thành thị và nông thôn của thế giới giai đoạn 1950 - 2020.

Lời giải chi tiết:

a) Biểu đồ - Tính tỉ trọng + Công thức: Tỉ trọng thành phần = Giá trị thành phần/Tổng số x 100 (%). + Áp dụng công thức, ta tính được bảng sau:

Dân số thành thị và nông thôn của thế giới, giai đoạn 1950 - 2020 (Đơn vị: %)

Năm Khu vực	1950	1970	1990	2020
Thế giới	100,0	100,0	100,0	100,0
Thành thị	29,6	36,6	43,0	56,2
Nông thôn	70,4	63,4	57,0	43,8

- Biểu đồ

BIỂU ĐỒ THỂ HIỆN CƠ CẤU DÂN SỐ PHÂN THEO THÀNH THỊ VÀ NÔNG THÔN CỦA THẾ GIỚI GIAI ĐOẠN 1950 - 2020 b) Nhận xét - Cơ cấu dân số có sự thay đổi giữa thành thị và nông thôn qua các năm. - Về cơ cấu: Tỉ lệ dân thành thị cao hơn tỉ lệ dân số nông thôn, năm 2020 56,2% so với 43,8%. - Về sự thay đổi + Tỉ lệ dân nông thôn chiếm tỉ lệ cao nhưng ngày càng giảm mạnh (giảm 26,6%) và chiếm tỉ trọng thấp hơn dân số thành thị. + Tỉ lệ dân thành thị ngày càng tăng nhanh (tăng 26,6%) và có tỉ trọng ngày càng lớn, lớn hơn dân số nông thôn.

Luyện tập Câu 4

Trả lời câu hỏi Luyện tập 4 trang 24 Chuyên đề Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo

Bằng kiến thức đã học, hãy sưu tầm các tư liệu để tìm hiểu về đô thị hóa ở Việt Nam Với các nội dung sau đây:  - Đặc điểm đô thị hóa (tìm hiểu về lịch sử đô thị hóa, tỉ lệ dân thành thị, quy mô đô thị, chức năng đô thị, lối sống đô thị). - Xu hướng đô thị hóa. - Tác động đô thị hóa (tác động tích cực và tiêu cực của đô thị hóa đến dân số, kinh tế, xã hội và môi trường).

Lời giải chi tiết:

- Học sinh tìm kiếm tài liệu qua sách, báo hoặc internet. - Đô thị hóa ở Việt Nam

* Đặc điểm

- Quá trình đô thị hóa nước ta diễn ra chậm, trình độ đô thị hóa thấp - Tỉ lệ dân thành thị tăng - Phân bố đô thị không đều giữa các vùng

* Mạng lưới đô thị

- Dựa vào các tiêu chí như: số dân, chức năng, mật độ dân số, tỉ lệ phi nông nghiệp… mạng lưới đô thị ở nước ta được phân thành 6 loại: loại đặc biệt, loại 1, 2, 3, 4, 5. - Nếu căn cứ vào cấp quản lý nước ta có các đô thị trực thuộc Trung ương và các đô thị trực thuộc tỉnh.

* Ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội

- Tích cực:

+ Tác động mạnh đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

+ Ảnh hưởng rất lớn đến phát triển kinh tế - xã hội của địa phương,꧂ các vùng.

+ Tiêu thụ nhiều sản phẩm hàng hoá lớn, đa dạng,ꦜ.... thu hút vốn đầu tư nước ngoài, tạo động lực phát triển.

+ Tạo ra nhiều việc làm và thu nhập cho người lao độngജ.

- Tiêu cực: Đô thị hóa dẫn tới nảy sinh nhiều vấn đề

+ Ô nhiễm môi trường.

+ An ninh trật tự xã hội, việc làm...

Vận dụng

Trả lời câu hỏi Vận dụng trang 24 Chuyên đề Địa Lí 10 Chân trời sáng tạo

Hãy lựa chọn một đô thị ở Việt Nam và sưu tầm tư liệu để tìm hiểu về lịch sử hình thành và phát triển của đô thị đó.

Lời giải chi tiết:

- Học sinh tìm kiếm tài liệu qua sách, báo hoặc internet. - Phố cổ Hội An Một đoạn thông tin về phố cổ Hội An, Quảng Nam

ĐÔ THỊ HỘI AN - DI SẢN VĂN HÓA THẾ GIỚI

Hội An là một thị xã cổ của người Việt, nằm ở vùng hạ lưu ngã ba sông Thu Bồn thuộc vùng đồng bằng ven biển tỉnh Quảng Nam, cách thành phố Đà Nẵng khoảng 30km về phía nam. Hội An từng được biết đến trên thương trường quốc tế với nhiều tên gọi khác nhau như Lâm Ấp, Faifo, Hoài Phố và Hội An.

Là một kiểu cảng thị truyền thống Đông Nam Á duy nhất ở Việt Nam, hiếm có trên thế giới, Hội An giữ được gần như nguyên vẹn hơn một nghìn di tích kiến trúc như phố xá, nhà cửa, hội quán, đình, chùa, miếu, nhà thờ tộc, giếng cổ, mộ cổ… Các kiến trúc vừa có sắc thái nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, vừa thể hiện sự giao lưu hội nhập văn hoá với các nước phương Đông và phương Tây. Trải qua nhiều thế kỷ, những phong tục tập quán, nghi lễ, sinh hoạt văn hoá, tín ngưỡng cũng như các món ăn truyền thống vẫn lưu giữ, bảo tồn cùng với bao thế hệ người dân phố cổ. Hội An còn có một môi trường thiên nhiên trong lành, êm ả với những làng nhỏ ngoại ô xinh xắn, có nghề thủ công như mộc, làm đồ đồng, gốm…